Saygıdeğer Öğretmenlerim,
Bu yazımızı hem 21. Yüzyılda öğretmen olmuş yeni öğretmenlerimiz için hem de 21. Yüzyıl öğretmenleri ile çalışan 20. Yüzyıl öğretmenleri için klavyemize alıyoruz.
21. Yüzyılda iyi ve doğru bir öğretmen olmayı tarif etmek basit bir şey değildir. Aslında birçok kişi de bu sorunun cevabını aramaktadır. Ayrıntıya girmeden tarif etmemiz gerekirse; “Öğrenme ekosistemini oluşturabilen yol arkadaşı,” olarak açıklayabiliriz.
İnsan doğduğu ilk andan itibaren öğrenmeye programlanmış bir makine gibidir. Ve ilk doğduğu andan itibaren kendi kendine birtakım şeyleri öğrenebilmektedir. İnsan öğrenme fıtratı ile doğduğundan dolayı şiddetle öğrenme yoldaşına ihtiyaç duyar. Bu öğrenme yolculuğunda yan yana yürümekten keyif aldığı, yanında olmaktan, soru sormaktan haz aldığı kişi (öğretmeni) iyi bir öğrenme yoldaşıdır.
21. Yüzyıl öğretmenlerini tanımak ve 21. Yüzyıl öğretmenlerine yardımcı olabilmek için bir takım sorulara cevap bulmamız gerekmektedir. Gelin şimdi bu sorulardan bazılarını cevaplamaya çalışalım;
- Öğretmen Nasıl Heyecanlı Olur?
Öğretmenin eylemi, olumlu örnek olmaktır. Ve örnek olurken de heyecanını, ilgisini, düşkünlüğünü ve coşkusunu, kısaca işine olan tutkusunu göstermektir. Tutkunun sahtesini sergileyemezsiniz. Tutkulu değilseniz bunu yapmanız oldukça güçtür.
Öğretmenlik mesleğinin bir parçasıdır tutkulu olmak. Bu heyecanı bir öğretmen yakalayabilirse bunu hem öğrencilerine aşılayabilecek hem de çok kıymetli izler bırakabilecektir.
Öğrenciler derslerine giren öğretmenlerin heyecanlı olmadıklarını hemen hissederler. “Okula nasıl geldiklerinden, Kendileri ile nasıl iletişim kurulduğundan, Konuları ders ile nasıl bağdaştırdıklarından, gün içerisindeki enerji ve performanslarından,” hemen anlayabilirler. Tüm bunlara bakarak bir öğretmenin mesleğine olan tutkusunu rahatlıkla anlayabilirsiniz.
Bir öğretmen azimle ve keyifle öğretiyorsa ve okulda bulunduğu zaman içerisinde keyif aldığını gösterebiliyorsa, orada zaten bilgi öğrencilere kolaylıkla geçiyor demektir. Ve bunu yakalayabilmek çok kıymetlidir.
Eğer öğretmenlik yapmayı kabul ettiysek, öğrencileri önemsemek zorundayız. Buna büyük bir yönelimimiz de olmalıdır. Bu hem öğrenciye hem de öğrettiğimiz konulara verdiğimiz değeri gösterir. Ve öğretmenlerin tutkuyu korumasını sağlamanın yollarından biri, karşısındaki kişi ister büyük ister küçük olsun onu önemsemektir.
- 21. Yüzyıl öğretmenlerinin ihtiyacı olan şey nedir?
Buna ilk sırada hayal gücünün güçlü olması ve creative düşünmek diyebiliriz. Öğrencinin creative düşünme yeteneğini güçlendirebilmek için mesela; öğrencilere 5-10 yıl sonra dünyanın nasıl bir yer haline geleceğini sorabiliriz.
İkinci sırada da fiziksel ve dijital dünya arasındaki dengeyi sağlamak diyebiliriz. Teknoloji çağında tabi ki de dijital dünyadan yararlanmalıyız. Fakat fiziksel dünyayı da ihmal etmemeliyiz ve bu dünyayı zenginleştirecek etkinlikleri planlarımıza dahil etmeliyiz. Bunu yapmak öğrencilerimizi çok daha başarılı kılacaktır. Çünkü fiziki dünyası zengin olmayan çocuk, dijital dünyada daha fazla zaman geçirmeye başlar. Bununda olumsuz etkileri arasında bedensel ve zihinsel gelişimin azalması yer almaktadır.
- Hangi güçlü temel becerileri kazanmaya ihtiyaç duymalıdır?
Anlayarak ve kavrayarak yüksek düzeyde okuma yazma becerisine sahip olmak listenin başında yer almaktadır. İyi okuyabilmek, birçok eğitim dallarının mantığını anlayabilmemizde ve yaşanılan veya yaşanılabilecek problemleri analiz edebilmemizde bize büyük ölçüde kolaylık sağlayacaktır.
Ayrıca bireysel çalışmalar kadar grupla nasıl çalışacakları ve öğretmeye yönelik tutumları nasıl yöneteceklerini de çok iyi biliyor olmalılar. Beraberinde yaşamlarını kontrol altına almaya yönelik olumlu tutumlar da geliştirmeleri gerekmektedir.
Bunun için öğrencilerinin proje odaklı farklı çalışmalar yapmalarına sıklıkla yer vermelidir. Özellikle eğitim dünyası için bu şarttır. Öğrencilerin teknik becerilere, teknolojik becerilere ve iyi okuyabilme becerilerine sahip olabilmeleri kadar bunları grup içerisinde nasıl uygulayabileceklerini de bilmeleri gerekmektedir.
Bir diğer husus öğrencilerin okuldayken ilgi duydukları projeleri üstlenmeleri için birlikte çalışmalarına da izin verilmelidir. Şu an yüzleştiğimiz gerek ekonomik gerekse çevresel sorunları çözebilecek yetileri geliştirmek için öğrencilerimize fırsatlar verilmeli ve ortamlar sunulmalıdır.
Sosyal becerilerin önemi kadar beşerî bilimlerin ve teknik becerilerin de önemi oldukça kıymetlidir. Özellikle 21. Yüzyılda tüm bunlar, yapay zekaya yön veren becerilerdir. Dünya Ekonomi Formuna göre iyi bir öğretmen zorunlu okul yıllarında öğrencilerinin 16 beceri alanını geliştirmelidir. Ki 21. Yüzyılda öğrencilerin dikkat aralığının 8 saniyeye düştüğünü göz önünde bulundurursak bu oldukça zordur. Fakat iyi öğretmen olmak zorlaşan standartlarda da kendini geliştirip, yeni taktikler bulmaktan geçer.
- 21. Yüzyıl öğretmeni iletişimde ne düzeyde olmalıdır?
Endüstriyel eğitim sisteminin akademik eğitime ağırlık vermesinin getirdiği olumsuzlukların ve chromebook gibi teknolojik sistemle donatılmış okulda eğitim alan 21. Yüzyıl öğretmenlerinin yaşadığı sorunların başında, yüz yüze insan ilişkilerinde ciddi sorunlar yaşadıkları gelmektedir.
Özellikle 21. Yüzyıl öğrencilerinin uzun uzun dinlemeye sabırlarının olmadığını, nasihat istemediklerini ve gerçek meselelerin konuşulmasını tercih ettiklerini göz önünde bulundurursak, 21. Yüzyıl öğretmenleri mevzuyu kısa, etkili ve gerçek olaylarla anlatmaları gerekmektedir.
- Öğrencilerine ne katmalıdır?
Artık 21. Yüzyıl öğretmenlerinin rolleri değişmiş durumda. Sadece bilgiyi veren ve transfer eden öğretmenler yerine, ucu açık sorularla öğrencilerin hayal güçlerini geliştiren, düşündüren, öğrencinin fikir edinmesini sağlayan, doğru olana yönlendiren öğretmenler yerini almalıdır. Tüm bunlar için öğretmenin hayal gücü geniş ve aksiyona geçebilen bir yapısı olmalıdır.
Mezun olmak demek iyi bir öğretmen oldunuz demek değildir. Mezun olduğunuzda sadece iyi bir öğretmen olmaya başlamış olursunuz. Ve iyi öğretmen olmak için merakla eğitim almaya ve bunları hayata geçirmeye devam etmelisiniz.
- Yarının öğretmeni nasıl olmalıdır?
Yarının öğretmenliğinin kompleksli bir iş olacağını düşünürsek harekete geçebilen bir öğretmen olmalıdır. Çevresiyle etkili iletişimi başarıyla yürütebilen, etrafında olanları iyi gözlemleyen, sentez yapabilen dinamik bir yapıya sahip olmalıdır.
Dersteki konunun sadece içeriğini aktarmayıp, öğrencilerinin konuya nasıl dahil olabileceğini tutkuyla merak etmelidir. Öğrencinin dersten önce anlatılacak yeni konu hakkında önceden bilgisinin ne olduğuna, bunu belirleyebilmek için öğrencileri nasıl değerlendireceğini ve nasıl gözlemleyeceğini bilmesi gerekmektedir. Öğrencileri konu ile ilişkilendirmeli, ayrıca dijitali bir araç olarak derse katabilmelidir.
- 21. Yüzyıl Öğretmeni Öğrencilere aradıkları cevabı verebiliyor mu?
21. Yüzyılda öğrencilerin aklına genelde hep şu sorular takılmaktadır; “Hesap makinesi 4 işlem yaparken bunları neden öğrenmeliyiz?” “Yapay zeka konuyu farklı dillere çeviriyorken başka bir dil neden öğrenmeliyiz?” “Dijitalde Sesli kitap dinleyebiliyorken neden okumayı öğrenmeliyiz?” “Sesli klavye varken neden yazı yazmayı öğrenmeliyiz?” …
Bu ve buna benzer birçok sorulara öğretmen cevap verebilmelidir. Yeri gelmişken en az cevap verebilmek kadar doğru cevaba ulaştıracak güçlü sorular sorabilmenin de önemli olduğunu hatırlatmak isteriz.
- 21. Yüzyıl öğretmenleri için en önemli 5 beceri nedir?
İlk beceri olarak öğrencilere ve mesleğine olan sevgisi ve tutkusu diyebiliriz.
2. olarak iletişim becerisi diyebiliriz. Açık bir şekilde konuşabilmeli ve konuşmasına başlamadan önce düşüncelerini zihninde toparlayabilmelidir. Ki öğrenciler öğretmenin ne demek istediğini anlayabilsin. Öğrencileri dinleyebilmeli ve öğrencilerin zorluk çektiği ya da daha fazla teşvik edilmeleri gerektiği durumları anlayabilmelidir.
Devamında sahip olması gereken 3. beceri merak duygusuna sahip olmaktır. Bu hem kendisini hem de öğrencisini geliştirebilmesi için önemlidir. Mesela; bir öğretmen öğrencilerinden kaç kişinin öğrenebildiğini veya öğrenemediğini merak etmelidir.
4. olarak kendi öğretmenliğine güvenmeli ve inanmalıdır. Ne öğretmek istediğini bilmeli, öğrencilerin dersteki konuya ne kadar yatkın olduklarını sorgulamalı ve bu konudaki tüm uygulama becerisine sahip olmalıdır. Her zaman başka bir yol olduğunu bilmeli ve buna inanmalıdır.
Ve 5. beceriye düzenli ve enerjik olmak diyebiliriz. Öğretmenlerin her ders için hazır olması gereken birçok materyalleri vardır. Ve bunların dersten önce hazır ve düzenli tutması gerekmektedir.
Ve son olarak iyi bir öğretmen kendi egolarını belirleyen, öğrencilerine bozuk ve tamir edilecek bir şey gibi bakmayıp, doğru yaklaşımla öğrenme ekosistemini tasarlayabilen kişidir.
Saygılarımızla…
