Saygıdeğer Öğretmenlerim,
Herkes içgüdüsel olarak başarmak ister. Bu his herkeste mevcuttur. Bunun için yaptığımız işlere emek veririz. Fakat başarmak için sadece emek vermemiz yetmez. Emeğin yanında işe zekamızı da eklersek, o zaman yaptığımız işlerde kaliteyi ve başarıyı yakalamış oluruz.
Lakin İş zekâsı konusuna başlamadan önce zekâ hakkında ufak bir bilgiye sahip olmamız gerekir. Zekayı doğuştan gelen kapasite şeklinde kısaca tanımlayabiliriz. Zekayı terim olarak ele alacak olursak, problem çözme yeteneği diyebiliriz. Analitik zekâ ise, bir konu veya olay karşısında çözüm üreterek düşünebilmeyi belirtir.
Bilmemiz gereken diğer bir husus ise beynin nasıl çalıştığı ve beyin ile davranışlarımız arasında nasıl bir bağlantı olduğudur.
Beynin basit olarak tanımını yapmamız gerekirse; ortalama 1,4 kg ağırlığında, sağ ve sol olmak üzere 2 bölgeden oluşan ve çapraz yönetim sistemi ile çalışmakta olan bir organımızdır. Yani sağ beyni sol beyin, sol beyni sağ beyin yönetmektedir.
Uzmanlar beyinsel becerilerimizi geliştirebilmemiz için destek almamızın gerekli olduğunu öne sürmektedirler. Fakat bu desteği bize tarif edecek bir kılavuz yok. Ancak sıklıkla yapacağımız hafızamızı zorlayan çalışmalar sayesinde beynimizi açarak, çok boyutlu ve fonksiyonel becerisini artırabiliriz.
Tüm bunların yanında bilmemiz gereken diğer bir husus Nero ve NLP`dir. Nero; Düşünce üreten ve mantıksal düşünmemizi sağlayan bir sistemdir. NLP ise; düşüncelerimizin, duygu ve davranışlarımızı fark etmesidir. Nero ve NLP oldukça önemlidir.Çünkü, algılarımız düşüncelerimizi, düşüncelerimiz duygularımızı, duygularımız davranışlarımızı, davranışlarımız alışkanlıklarımızı, alışkanlıklarımız ise karakterimizi oluşturur. Ve bu kronolojik sıralama neticesinde oluşan karakterimiz, yaptığımız işin kalitesini belirler.
Bunun için bilinçli olmamız oldukça önemlidir. Bilinç, en genel anlamda uyanık olmak demektir. Bilinçli olmak ise, daha önceden fark etmediğimiz durumları, fark etmeye başlamamız demektir.
Gelelim asıl konumuz olan iş zekasına. İş zekâsı; konuya ilişkin toplanılan tüm bilgileri kullanışlı hale getirmektir. Özellikle stratejik kararlar almamız gereken durumlarda, tüm verileri analiz ederek verilecek nihai kararın doğru olabilmesi için büyük kolaylık sağlamaktadır. Bu da hem öğretmenlere hem de kurumlara zaman ve çabadan tasarruf kazandırır, insan gücü israfının önüne geçilmesini destekler ve teknik çözümleri hızlı şekilde sunar.
Peki, “İş zekâsı nasıl çalışır? Avantajları nelerdir? Bir öğretmen neden ihtiyaç duyar? Öğretmene yarar kısmı nedir? İşimde veya öğrencilerimde aktif kullanabilir miyim? Bu iş zekâsını kullanabilmemiz için gerekli ip uçları nelerdir? Hangi ortamlarda yapabiliriz?” gibi aklımıza gelen sorulara, gelin şimdi ufak cevaplar verelim.
İş zekâsı nasıl çalışır?
İş zekâsı 4 adımda gerçekleşir;
- Farklı kaynaklardan veri toplamak,
- Tutarsızlıkları ortaya çıkarmak,
- Verileri görselleştirmek,
- Aksiyona geçmek.
İş zekâsı kullanım araçları ise;
- Veri toplama,
- Değerlendirme,
- Düzenleme,
- Analiz etme,
- Sunma.
Bu 5 temel süreç sırası ile; Verileri toplama, raporlama, performans değerlendirme, sorgulama, istatiksel analiz etme, histogram gibi görsel anlatımlarla görselleştirme ve aksiyona geçirmedir.
İş zekasının avantajları nelerdir?
İş zekâsı kullanımının öğretmenler için birden fazla faydası bulunmaktadır. Bunlardan başlıcaları;
- Hızlı ve doğru raporlamak,
- Gerçek zamanlı çalışmayı desteklemek,
- Sürekli güncellenen kapsamlı bilgilere erişim konusunda hızlı ve kolay ulaşımı sağlamak,
- Yaşanabilecek önemli risklerin önüne geçmek,
- Daha iyi iş kararları alabilmek,
- Çalışma verimliliğini yükseltmek,
- Yapılan işin önceden nasıl yapıldığı veya başkaları tarafından nasıl yapıldığının analiz edilebilmesi.
Öğretmenler iş zekasına neden ihtiyaç duyarlar?
İş zekasına ihtiyacın ortaya çıkmasının başlıca nedenleri; risk unsurlarını görüp engellemek, gelişimin gerisinde kalmamak, hızlı ve doğru karar verebilmek başlıcalarıdır. Sonuç olarak kıymetli öğretmenlerim eğitimi büyük ölçüde sekteye uğratan veya verimliliğini düşüren etmenler vardır. Bunların ilki, zamanında verilen yanlış kararalar. Bir diğeri ise, zamanında verilemeyen doğru kararlardır.
İş zekasının kullanabilmemiz için gerekli ip uçları nelerdir?
Özellikle zamanımızın kısıtlığı olduğu durumlarda iş zekasını nasıl kullanabileceğimize dair bazı ipuçları şunlardır;
- Planla ve yürüt. Planlamayı zaman kaybı olarak görebiliriz. Fakat ufakta olsa bir not kağıdına 10-15 dakika zaman ayırarak planlama yapmamız, gün içerisinde bize çok daha fazla zaman kazandıracaktır. Geçerli bir iş gününün sonundaki uygun bir zamanda, bir sonraki iş günü için planlama yapılması çok daha verimli olacaktır. Bu önem arz etme durumu dikkate alınarak planlanmalıdır. Bu planlama işi yürütmek ve dolayısıyla yönetmek için bize yardımcı olacaktır.
- Mümkünse aynı anda birkaç işi birden yapmaya çalışın. Örneğin; yıllık gezi listesini tek seferde planlayın. Bunun için her ay ayarlanması gereken gezi planını sene başında tek seferde yapmanız, yeterli olacaktır. Haftada iki sefer planlamanız gereken işleri de tek seferde ayarlamalısınız. Mesela; haftalık yapılacak etkinlikleri bir önceki ay planlayarak kırtasiye listesi oluşturmak ve hafta başında toplu olarak temin etmek bize zaman tasarrufu sağlayacaktır.
- Size yardım edilmesine izin verin ve yardım istemekten çekinmeyin. Bilen öğretmenlerin size bilmediğiniz konularda yardım etmelerine izin verin. Böylece işin nasıl yapıldığına odaklanmak yerine, işi yapmaya odaklanarak zamanınızı doğru kullanmış olursunuz. Ve yardım istemekten çekinmeyin. Mesela; bir saatten fazla zamanınızı ayırmanız gereken bir iş sizi bekliyorsa yardım istemek hem farklı bakış açısı öğrenmenizi hem de zaman kazanmanızı sağlayacaktır. Sadece burada istenilen yardımın devam arz etmemesi önemlidir.
- Not tutun. Hatırlatıcı notlar kullanmak, telefondan ya da tabletten aktif ajanda kullanmak veya iş planlama programlarını kullanmak bize iş disiplini kazandıracaktır.
- İş günü boyunca kısa molalar verin. İş aralarında size iyi gelecek olan kitapları okumak, kahve içmek veya yaptığınız işten daha farklı bir iş ile meşgul olmak gibi. Bu şekilde yapılan kısa molalar sayesinde asıl işinize geri döndüğünüzde daha sağlıklı odaklanmış ve gücünüzü yenilemiş olursunuz. Bu da motivasyonunuzu artırdığı için yapılan işte yüksek verim kazanmanızı sağlayacaktır.
- İş zekasını pratiğe dönüştürebilmek için kullanılan en yaygın uygulama Excel dosyalama sistemidir. Her ne kadar ulaşılması çok kolay ve kullanılması yaygın olsa da burada önemli olan hücreleme, filtreleme, veri toplama veya grafikleme gibi Excel`in tüm özelliklerini doğru kullanmaktır.
İş zekâsı hangi ortamlarda yapılmalıdır?
Günümüzde mobil uygulamalar, masa üstü yazılımlar veya post-it gibi not kağıtları, iş zekasını aktif kullanabilmekte büyük kolaylık sağlamaktadır. Mobil aplikasyonlar da, güncel içerikli, geniş etkileşim ağına sahip, kolay kullanabilirlik, içeriği zengin, yalın, tavsiyeler sunan yardım menüleri ve interaktif olarak yönlendirme bulunması aranılan özelliklerin başında gelmektedir.
Tüm bu detaylar iş zekasını aktif kullanan öğretmenlere stratejik karar verebilmede, prosedürler oluşturabilmede, bilgileri toplayarak analiz edebilmede, yıllık planlama ve tahmin listelerini belirleyebilmede, ilgili alan ve rapor oluşturmada büyük kolaylıklar sağlamaktadır.
Saygılarımla.
