Saygıdeğer Öğretmenlerim,
Bu yazımız;
- Motivasyon neden önemli?
- Motive etme amacımız nedir?
- Motivatör kimdir?
- Doğru motivasyon yolları nelerdir?
- Motivasyon öldürücü etkenler nelerdir?
- Motivasyonda en çok yapılan hatalar, konularını içermektedir.
Öğrencileri motive ederek eğitim sistemine getireceğimiz inovasyon ile ezberleri bozmalıyız. Motivasyon, hayal ettiğimiz eğitim sistemi ve öğrenciler için, insan sermayesine önem vererek eğitime yatırım yapmamız adına oldukça önemlidir. Her öğrencimizin eğitim hayatında olumlu ayak izi bırakmak için harekete geçme vaktimiz geldi. Şu ana kadar yaptığımızdan daha fazlasını yapabiliriz. Öğretmen olduğumuz şimdiki zamanda fırsatımız var ve bu fırsatı doğru değerlendirmeliyiz.
“Benim işim öğretmek. Bi de öğrenciyi motive etmekle uğraşamam. Benim derdim bana yeter,” diye düşünmeyin. Böyle düşünen dar görüşümüzü genişletelim. Dersi anlatıp çıkmak, dersin kalite ve verimliliğine odaklanmamak bizde bir kural haline geldiyse, bu kuralı yıkma fırsatı. Öğrencide pozitif etki oluşturmak için motive etmek zorundayız.
Motivasyon neden önemli?
İnsanın doğasından gelen bazı ihtiyaçlar vardır. İlgi görmek, fark edilmek, sevilmek gibi. Bunlar motivasyonun temel yapı taşlarıdır. İnsanın bu ihtiyaçları doğru karşılanarak giderilirse, gerçek potansiyelini performansa dönüştürebilir. Bu bir bakıma bizim de işimizi hafifleterek, kolaylaştıracak yaklaşımdır.
Düşünsenize, matematik dersinde heyecanlanan, Türkçe dersinde tüm kavramları öğrenmiş, sosyal bilgilerdeki tarih kronolojisini benimsemiş sınıfımız var. Böyle bir sınıfa sahip olmak hayalimiz değil, hedefimiz olmalı. Hedefimize ulaşmak uğuruna engelleri kaldıralım. Çözüm gözü ile bakıp, günümüz koşullarını kullanarak sorunları çözüme kavuşturalım.
Motivasyonda amacımız ne olmalı?
Motivasyon kelime olarak; güdüleme, hareket etme ve ettirme, bir işi yapmak için içimizde duyduğumuz güçlü istek, birinin hedefe ulaşmak için davranışı başlatması ve hedefe ulaşana kadar o davranışı sürdürmesini sağlayan güç anlamına gelmektedir.
Öğrenciyi motive etmede bizim amacımız, öğrencide öğrenme isteği oluşturarak, öğrenme gerçekleşene kadar bu isteğin devam etmesini sağlamak.
En önemlisi bunu yaparken sınıftaki 4-5 öğrenciyi motive etmek değil. Sınıfın tamamında yüksek motivasyonu sağlamak. Bunu başarmanın ilk adımı öğrencinin düşüncesini eğitmek olmalı. Düşünmeyi eğitmeye, öğrencinin kalbine eğitimi koyarak başlamalıyız.
Bunu nasıl başaracağız?
Her insanın etki alanı farklıdır. Birisine verdiğimiz tavsiye, diğerinde işe yaramayabilir. Bunun için biz öğrencinin kendi kendisini motive etmesini sağlayacağız.
Bu konuda izleyeceğimiz yol 3.0 Motivasyon yöntemi olmalıdır. 3.0 Motivasyon, içsel ve dışsal motive ile beraber, potansiyel performans farkıdır. Bizim ilk tercihimiz içsel motivasyon ile kendi kendini motive etmek. Herkes kendisine neyin iyi geldiğini çok iyi bilir. Bu konu hakkında öğrencide farkındalık uyandırmak için sınıfta öğrencilere kendilerine yönelik sorular yöneltmeliyiz.
Bu sorular; Seni ne motive eder? Motivasyonunu ne yükseltir? Ne zaman motivasyonun düşer? Motivasyonunu ne etkiler? gibi öğrencinin iç sesi ile kendisine cevaplayacağı sorular olmalı.
Motivatör kimdir?
Motivatör; bireysel olarak harekete geçmeye sebep olan etkiyi karşı tarafta oluşturan, motive eden kişi, demektir. Motivatörün kendisinde dikkat etmesi gereken iki husus vardır; 1. Olan bir olayı kabul ediyor muyum? 2. Olan olayı nasıl kabul ediyorum?
Eğitimde Motivatör; sağlam karakterli, herkes için en iyi olanı bulmaya çalışan, zor zamanda doğru strateji yolunu bilen, öğrencilere destek olan kişi olarak biz öğretmenleriz. Biz burada öğrencilerin bireysel olarak kendilerini motive etmeleri için sebep olan etkiyi oluşturacak motivatör kişiyiz.
“Beni ne motive eder?” sorusunu öğrencinin kendisine sormasını sağlayalım.
Motivasyon da 3.0 motivasyonda, içsel motivasyonu tercih etmeliyiz.
Ortalama 20 öğrencili bir sınıftaki herkesi motive etmenin yolu, içsel motivasyon olarak her öğrencinin kendi kendisini motive etme yolunu bulmasıdır. Bunun için öğrencilerinize; herkesin kendisine “beni ne motive eder?” diye sormasını isteyin. Bu sorudan sonra öğrencilerin düşünmesi için 5 dakika müsaade edin. 5 dakikanın bitiminde söz almak isteyen öğrencilere konuşma fırsatı vererek, dinleyelim. Bu geri dönüş bizim az da olsa fikir sahibi olmamızı sağlayacaktır.
Bu soruyu kendisine sorduğum öğrencimin birisi bana “matematik dersinde beni dersi bilmem motive eder,” demişti. Bilmediği derste motivasyonu düşüyorsa, benim yapacağım şey konuyu evde pekiştirmek için açıklayıcı video linkleri göndermem, anlamadığı konularda soru sorma fırsatı tanımam olabilir.
Motivasyon öldürücü etkenler,
Motivasyon öldürücüleri; yanlış sorular, mukayese etmek, mazeret üretmek, öğrencinin kendisine inanmaması, olumsuz düşünceler ile baskı altında olduğunu hissetmesi, hedefi bilmemesi olarak sıralayabiliriz.
Motivasyonu korumak için; öğrencinin başarısız olduğu durumları kabul edin ve iyileştirme yollarını sunun. İşe öğrenciye küçük hedefler belirleyerek başlayın. Harekete geçmek için geçmişte birçok başarıya imza atmış büyüklerin başarı hikayelerini okumalarını tavsiye edin. Hayatlarında kendilerini yukarı çıkartacak arkadaşlara yer açmalarını önerin. Gelişimlerini nasıl takip etmeleri gerektiğini uygulamalı olarak öğretin. Yeni insanlarla tanışmalarını tavsiye edin. Bol bol doğru kitapları okumalarını isteyin.
Motivasyonda en çok yapılan yanlışlar,
2.0 motivasyon en çok tercih edilen, fakat bizim tercih etmediğimiz motivasyon şeklidir. 2.0 motivasyon hepimizin bildiği ödül-ceza yöntemidir. Ödül ve ceza aslında öğrenciye yapmama hakkı sunmaktadır. “Bu ödevini yapmazsan sana 0 veririm?” demek, “yapmama hakkın var, bu durumda 0 almayı tercih etmiş olursun,” demektir. Fakat öğrenci 0 aldığında kızmamalıyız. Çünkü 0 alma hakkını ceza olarak öğrenciye biz vermiş oluyoruz.
Ya da ödül vermek, kısa süreli etkisini gösterse de uzun süreli motivasyonu düşürür. Konuya ilişkin Özgür Polat’ın Beni Ödülle Cezalandırma Kitabında geçen kısa bir hikayeyi paylaşmak isteriz;
Bir okulun yanı başında yaşayan bir adam varmış. Okuldan çıkan çocuklar onun evinin önünden geçerken, ellerindeki değnekleri balkonun demirlerine sürterek “dıırtttt” sesi çıkartırlarmış. Onlar bu sesten büyük mutluluk duyarken, yaşlı adam gürültüden çok rahatsız olurmuş.
Çocuklara kızsa ya da ceza verse olmayacağını bildiği için onları bu davranıştan vazgeçirmek için aklına çok güzel bir fikir gelmiş. Çocukları yanına çağırmış ve onlara şöyle demiş: “Çocuklar çıkardığınız ses çok güzel. Bunun için size her gün 1 TL vereceğim.” Çocuklar da biz zaten bunu çok seviyoruz, bir de üzerine para alacağız, diye, sevinçle kabul etmişler.
Yaşlı adam önce çocuklara her gün 1 TL vermiş, ikinci hafta olunca parasının azaldığını söyleyerek artık 50 kuruş verebileceğini söylemiş. Çocuklar biraz bozulmuş ama “Tamam, hiç yoktan iyidir.” diyerek kabul etmiş. Üçüncü hafta gelince, yaşlı amca “Çocuklar maalesef param kalmadı. Bu yüzden size para veremeyeceğim.” demiş. Bunun üzerine çocuklar, “Para yoksa ‘dıırrttt’ da yok.” diyerek değnekleri sürtmeyi bırakmışlar.
Bu hikâyeden anlaşılacağı üzere ödül aslında var olan davranışı dahi bıraktırabilir. Ödül devam ettiği sürece yapılmasını istediğimiz davranış devam eder. Fakat ödül bittiğinde davranışta son bulur.
Bunun için eğitimde 3.0 motivasyonu doğru buluyoruz.
Saygılarımla.
