Saygıdeğer Öğretmenlerim,
Değişim; önceki zamana göre farklılaşma, mevcut durumdan farklı bir duruma geçme anlamına gelmektir.
Değişim kelimesini yakın zamanda inovasyon ismi ile fazlaca duymaya başladık. Kurumsal inovasyon, kişisel inovasyon, mesleki inovasyon yaygınlaşmış durumda. Aslında birçok şeyin değişime uğraması gibi, değişim kelimesi de değişime uğramış durumda.
Gelişen teknoloji sayesinde ürün, hizmet, bilgi gibi birçok şeye ulaşmak artık çok kolay ve hızlı. Çünkü dünya değişiyor. 21.Yüzyıl için belirlenen hedefler, 20. Yüzyılın problemi olan çevresel sorunlar, iklim değişikliği, küresel rekabet gibi sorunları ortadan kaldırmak. Bunun için birçok plan ve projeler hazırlanıyor. Mesela; 24 saat çalışan, insansız, tamamı dijital cihazlardan oluşan karanlık fabrikalar, işletmelerin bağımsız çalışma saatleri sistemine yönelmesi gibi projeler belirleniyor. Böylesi hızlı değişen dünyaya yetişebilmemiz için kendimizi geliştirmemiz, geliştirmemiz için değişmemiz gerekiyor. Hızlı değişen teknoloji, beraberinde hızlı değişimi getirir.
Artık olumlu gelişen değişimi yakalayabilmemiz için harekete geçme vaktimiz geldi!
Öğretmenler olarak biz hem kendimizi hem de öğrencilerimizi geliştirebilmemiz için, önce kendimizi sonra öğrencilerimizi olumlu anlamda değiştirmeliyiz. Peki bunu nasıl gerçekleştireceğiz? Değişimi başarmanın ilk adımı, olumlu değişimi istememizdir. Öncelikle değişime açık olmalıyız. Değişime sıcak bakmalı, karşısında değil değişimin yanında olmalıyız. Son dönemde yaşadığımız covid-19 salgını bizi istemeden de olsa zorunlu değişimi kabul etmeye zorladı. Covid-19 salgınından dolayı alınan tüm tedbirler zorunlu değişimi beraberinde getirdi. Aynı şekilde ülkemizde kişisel bilgilerimize e-devlet sisteminden ulaşmaktayız. Bu da gelişen teknolojiden kaynaklı zorunlu değişimin getirdiği yeni hayat düzeni oldu. Bundan dolayı değişen sisteme yabancı kalmamak adına değişime sıcak bakmalıyız.
İkinci adım, değişimin nasıl olması gerektiğini bilmemizdir. Buna haşlanmış kurbağa örneği ile açıklık getirelim. Yapılan araştırmada kaynar suya bırakılan kurbağa suya bırakılır bırakılmaz sıçrayarak sudan çıkar. Ani değişime karşı verilen tepkidir aslında. Araştırmanın devamında kurbağa soğuk suya bırakılır. Su yavaş yavaş ısıtılarak sıcaklık seviyesi yükseltilir. Kurbağa bu değişime hiçbir tepki vermez. Zamana yayılan değişim, kişinin farkında olmadan değişime uyum sağlamasını destekler. Bu araştırmadan yola çıkarak kendimiz ve öğrencilerimiz için ani değişim yerine zamana yayılan, her adımı doğru planlanan değişim şeklini uygulamalıyız. Değişimde acele edilmemelidir. Buna günlük yaşantımızdan örnek vermek gerekirse; her toplantı sonrası alınan kararlar hızla uygulamaya geçirilir. Bu kararlar en fazla 3 hafta gibi kısa sürede uygulanır. 3 haftanın devamında yavaş yavaş gevşemelerin başlamasıyla zaman içinde alınan kararların uygulanmadığını ve hatta unutulduğunu görürüz. Bunu fark ettiğimizde kendimize “Bizim şöyle bir çalışmamız vardı. Çok da güzel uyguluyorduk. Ne oldu da bu uygulamayı bıraktık” derken buluruz. Alınan yeni kararları planlarken, zamanlama hep göz ardı edilen bir durumdur. Halbuki alınan kararlar kadar, bu kararların uygulanma şeklide önemlidir.
Değişimin Yapı Taşları;
- Kendimizin ve öğrencimizin yetenekleri nelerdir?
Yetenek ikiye ayrılık:
- Doğuştan gelen yeteneklerimiz; genetik yatkınlıklarımız doğuştan gelen yeteneklerimizdir. Mesela; utangaç olmak, çekingen olmak, sosyal olmak gibi. Kişiye özel olan bu durumlara yoğunlaşarak olumlu gelişim adına yapılan değişimler, hedefe ulaşmada potansiyelin artmasına destek sağlayacaktır.
- Geliştirilebilir yeteneklerimiz; kişinin dikkat ve ilgi alanlarına yönlendiği becerileri, geliştirilebilir yetenekleridir. Mesela; tamir yapmak, sanatsal faaliyetler ile uğraşmak, yazı yazmak gibi. Mesleğimiz ne olursa olsun, her alana yatırım yapmalıyız. Osmanlı zamanında böyle kişiler için “hezarfen gibi, her işten anlar” tabiri kullanılırdı. Hezarfen; pek çok alanda engin bilgiye sahip kişi demektir. Önceki dönemde yaşamış insanların çoğu, şimdiki zaman standartlarında dahi hezarfen kabul edilir. Çünkü, değişen zamanın geldiği noktaya baktığımızda, tek alanda yoğunlaşmış, farklı alanlara yabancı öğrenciler yetişmekte olduğunu üzülerek görmekteyiz. Bunun için kendi ilgi ve yetenek alanlarımızı keşfederek, bir çok alanda kendimizi geliştirmeliyiz.
- Hangi alanda kendimizi ve öğrencimizi geliştirmeliyiz?
Öğretmenlik, insanlar ile sürekli etkileşim halinde olmayı gerektiren meslek olduğu için sosyal becerilerin güçlü olması önemlidir. Bunları geliştirebilmemiz için iletişim, protokol kuralları, kurum kültürü ve imajı, duygusal zekâ, teknik yeterlilik, sorumluluk alabilme, liderlik gibi becerilerin güçlendirilmesi şarttır. Bunu geliştirmenin yolu, konu hakkında doğru yazarların kitaplarını veya makalelerini okumak, alan ile ilgili eğitimlere katılmak ile mümkün olabilir.
Öğrencilerimizin bireysel farklılıklarını düşünerek bu konu hakkında şeffaf ve dikkatli bir çalışma yaparak, yeteneklerini ve güçlendirilmesi gereken durumlarını tespit etmeliyiz. Mesela; sorumluluk alma becerisini fark edebilmenin en güzel yolu, sınıf başkanı seçimleridir. “Kimler sınıf başkanı olmak ister?” dediğimiz zaman, genelde 4-5 öğrenci tahtaya çıkar. Bu öğrenciler genelde derslerinde başarılı ve sınıfta aktif olan öğrencilerdir. Çünkü sorumluluk alma yetenekleri gelişmiştir. Desteklenmesi gereken durumlar için mesela; sayısalı zayıf olan öğrenciye temel matematik işlemlerinde güçlendirme yoluna gidilebilir veya sözel alanda zayıf olan öğrencilerimiz ile kelime egzersizleri yapılabilir. Farklı yeteneklerini fark ettiğimiz öğrencilerimizi, becerisi olduğu konu ile ilgili farklı projelerde görevlendirerek, yeteneklerinin gelişmesini destekleyebiliriz.
- Tecrübelerimizden gelen deneyimimiz, gelişimimizi destekliyor mu?
Tecrübeler, insanların önyargılarını desteklememelidir. Tabi ki geçmişte edindiğimiz tecrübelerimize başvurmamız gerekir. Fakat sadece tecrübelere bağlı kalınmamalıdır. Konu ile ilgili deneyimlerimizden faydalanırken bunun yanında bilir kişiler ile istişareler etmeli, konu hakkında en az iki kitap okunmalıdır.
- Öğretmenlik mesleğinde sahip olunması gereken yeteneklere sahip miyim?
Yeteneklerimiz ile ilgili doğru bilgiye ulaşmak istiyorsak yaptığımız işten keyif alıyor muyuz, ona bakmalıyız. Kişi başarılı yaptığı işten keyif alır. Öğretmenlikten keyif almak, mesleki doyuma ulaşmak, maddiyata değeri azaltan bir durumdur. Konu ile ilgili “Öğretmenliğin Altın Kuralları” yazımızı okuyarak daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Her meslek için sahip olunması gereken yetenekler vardır. Öğretmenlik mesleğinde gerekli yeteneklere sahipsek, bunları daha da geliştirmeliyiz. Yeteneğimizi geliştirdikçe performansımız artacaktır. Öğretmenlikte ustalık seviyesin de olmaya çalışmalıyız. Bunun için bolca pratik yapılmalıdır. Mesela; öğretmenlik mesleğinin olmazsa olmazı, iletişim ve empati becerisidir. Bu beceri konusunda desteğe ihtiyacımız olabilir. Buradaki becerimizi olumlu değiştirebilmemiz için bol bol pratik yaparak, güçlendirmeliyiz.
- İnovatif düşünceye sahip miyim?
İnovatif düşünce; Girişimci olmak, değişimi istemek, öğrenmeye açık olmak, edindiği bilgiyi kullanabilmek, fazla çalışarak pratik yapabilmek, yapılmayanı yapmak, düşünülmeyeni düşünmek, fikir ortaya koymak, risk alabilmek gibi becerilere sahip olmaktır.
- Sorumluluk verseler yapabilir miyim? Bulunduğum alana yenilik katabilir miyim?
Öğretmenlikte sorumluluk alabilme ve yenilik katabilme, sahip olmamız ve geliştirmemiz gereken becerilerimizin başında gelmektedir. “Öğretmenlik mesleğinin gelecekteki beklentileri nelerdir? Eğitim gelecekte nereye doğru eviriliyor?” konusunda şimdiden öngörüde bulunmamız önemlidir. Bunun için yenilikleri takip etmeli, olumlu yenilikleri öğrenerek uygulamaya geçirmeliyiz.
Alman fizikçi Albert Einstein’ının sözü ile mevzuyu bitirelim;
“Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir.”
Saygılarımla.
