İçsel Liderlik

Saygıdeğer Öğretmenlerim,

Bu yazımızda sizlerle İçsel Liderliğe dair ufak bir yolculuk yapalım istedik. Bunun için yazımızda liderlikten, içsel liderlikten, vizyondan, stratejiden, korumadan ve aksiyon almaktan kısaca bahsedeceğiz.

Öncelikle liderliğin tam olarak ne olmadığını bilmemiz gerekir. Liderlik; ceza vermek, gösteriş yapmak, gücünü zorbaca kullanmak, tembellik etmek, bütün işleri başkasına yığmak, patronluk taslamak, suçlamak, küçümsemek değildir. Böyle kişilere zaten lider denmemelidir. Böyle bir liderlik, geçerli kabul edilmez.

Peki, o zaman Lider kimdir ve Liderlik nedir?

Lider, her şeyden öce sorumluluk alan kişidir. Başkasını suçlayan birisinden lider olmaz. Lider dediğimiz öğretmen, sorumluluk alır ve bu sorumluluğu taşır. Liderlik; ilham vermek, korumak, sabır göstermek, rehberlik etmek, alan açmak ve alan tutmak, iyi örnek olmak, kararlılık göstermek, motive etmek, öğrencileri güçlendirmek, beraber öğrenmek, doğru iletişim kurmaktır.

Biz böyle kişileri, lider öğretmen olarak görmek istiyoruz. Zira böyle öğretmenlerin liderliğine inanılır ve güvenilir.

İçsel liderlik; kendini yönetebilen ve kendi içinde uyumlu olabilen kişidir. Bu açıdan baktığımızda hepimiz birer lideriz. Fakat doğru bir lider miyiz, gelin bunun üzerine biraz konuşalım.

Lider olmak için önce, kendimize liderlik etmeliyiz. Şimdi kitaplara baktığımızda iyi bir lider olmak için 5o`den fazla özelliğe sahip olmamız gerektiğini görüyoruz. Tüm bu maddelere bakıldığında hepsinin tek bir kişide olması mümkün gibi gözükmüyor. Şayet bunu yapmak istediğimizde kendimize “Ben asla mükemmel bir lider olamam,” diyebiliriz. Aslında tam olarak hiç kimse mükemmel ve kusursuz bir lider olamaz.

Bunun için aranan başlıca ana özellikler vardır. Bunlara kısaca değinmek gerekirse; sistem kurabilmelidir. Yani vizyon ve strateji oluşturmalı, performansı değerlendirmelidir. Çatışmaları doğru yönetmelidir. İnsanın yaşadığı her yerde çatışma vardır. Okul içinde, sınıf içinde, okul dışında her yerde farklı kişiler olduğu için ve herkes farklı düşündüğü için çatışmalar olabilir. Oksimoron şeyler bunlar. Yine liderin bu çatışmaları doğru yönetebilmesi için açık, anlaşılabilir ve adil olması lazım. Bu çok çok önemlidir. Yine ilham verici olmalı, sosyal bir kişiliğe sahip olmalı, aidiyet duygusunu kazandırmalı, motivasyonu yüksek tutmalıdır.

Liderlik, bir üst basamağa terfi edilen bir mevki değil, hakkı ile elde edilen bir mevkidir. Birçok konuda çok şey bilebilir, farklı alanda yönetici olabilir, geniş yetkinlik alanına sahip olduğunuzdan dolayı güce de sahip olabilirsiniz. Fakat bunların hiçbirisi sizi lider yapmaz.

Sonra lider öğretmen öğrenciye, 4 alanda fayda sağlamalıdır. Bu alanlar nedir, gelin biraz bunlardan bahsedelim;

1. Öncelikle lider öğretmen vizyon sağlar. İlham vererek hedeflerin belirlenmesini sağlar ve bu hedeflerin peşinden gitmesi için motive eder. Vizyon, liderliğin olmazsa olmazıdır. Her öğretmenin bir vizyonu vardır. Vizyon belirlemek, hedef belirlemekle ilgilidir. Doğru bir içsel lider olabilmek için kendi hedeflerimizi bilmek kadar, hedefe ulaşan yolları da bilmeliyiz.

Benim vizyonum ne?

Öğrencilerim ile neleri yapmak ve neleri başarmak istiyorum?

Öğrencimi nasıl kazanmak istiyorum?

Benim öğrencilerime dair hedeflerim neler?

Nasıl bir sınıfta öğretmen olmak istiyorum?

Bu soruların hepsi ve daha fazlası, lider öğretmenin vizyonu ile ilgilidir.

• Daha sonra lider, bir yol belirler, yapı kurar ve stratejiler belirler. Der ki; ”Bizim hedefimiz bu ve bu hedefe şu strateji ile ulaşılabilir. Bizim güçlü yanlarımız bunlar, zayıf yanlarımız bunlar. Şunlar fırsat iken, bunlar tehlikelerdir. Bu hedefe ulaşmak için şöyle bir yol izlemeliyiz.” Strateji belirlerken mutlaka ve mutlaka bilgi birikimimizi, deneyimimizi, analitik düşünme becerimizi ve öğrenme kabiliyetimizi kullanmalıyız.

Hedefime ulaşmak için nasıl bir yol izlemeliyim?

Bu yolda nasıl ilerlemeliyim?

Hedefe ulaşmak için neleri biliyorum?

Başka neler öğrenmeliyim?

Strateji belirlerken bir yol haritası oluşturulmalıdır. Bu yol haritasında zayıf ve güçlü yönleriniz kadar, tehlike ve fırsatların da ne olduğunu da bilmelisiniz.

• Daha sonra lider, koruma sağlar. Koruma sağlayamayan liderin itibarı zayıftır. Her öğrenci öğretmeninden, kendisini ve haklarını korumasını bekler. Lider öğretmen, sevgi ve şefkatle koruma sağlayandır.
• Ve son olarak lider öğretmen aksiyonda bulunur. Yani harekete geçer. Yoksa büyük vizyonları ve stratejileri olan, üstelik öğrencisini de koruyan öğretmen harekete geçmez ve hiçbir şey yapmazsa, lider olarak kabul görmez. Öğrenci “Her şeyi ben kendi başıma yaptım,” der. Bunun için zaman zaman durum değerlendirilmesi yapılmalıdır.

Ben ne yapıyorum?

Ne kadar ilerledim?

Neden yavaşladım?

Ne oldu da hızlandım?

Başka neler yapabilirim?

Tüm bu sorulara cevap verebilmek için 2 şeyi yapmalıyız. 1. olarak kendimizi tanımalı, 2. olarak cevap vermek için kendimize zaman ayırmalıyız. Ve sorulara cevap verirken kendimizden saklanmadan, dürüstçe cevap vermemiz oldukça önemlidir.

Gelin bu duruma bir örnek verelim; diyelim ki şöyle bir öğretmen var. “Ben sınıfımı en başarılı, en iyi bir sınıf yapacağım.” Bu vizyon çok güzel, öyle değil mi? Böyle bir öğretmenin liderliğine herkes inanır ve güvenir.

Sonra dedi ki, “Bunu yapabilmem için eğitim kalitesini artıracak ve veli memnuniyetini yükselteceğim. Bunun için öyle şeyler yapmalıyım ki, veliler başka bir okula bile bakmamalılar.” Bu lider öğretmenin stratejisidir. Zira lider öğretmenden, strateji belirleme yetisinde olması beklenilir.

Sonra lider öğretmen der ki, “Eğitimin kalitesini artırmaya çalışırken öğrencilerimi bunaltmamalıyım.” Bu şekilde öğrencilerini koruma altına almış olur.

Devamında lider öğretmen doğru kararlar alarak hareket geçer. Bu da lider öğretmenin aksiyon almasıdır. Öğrenciler çalışırken öğretmeninde çalışması gerekir. Yenilikleri takip etmeli, farklılıkları gözetmeli, doğru zamanda doğru kararlar almalıdır.

Sınıfın bütünlüğü için sınıfta, öğrencilerin kendisine güven duyduğu bir lider öğretmen olması şarttır. Yanlış bir lider öğretmenin öğrenciye verdiği zarar, farklı durumlardan kaynaklanan zararlardan çok çok daha kötüdür. Yanlış lider öğretmen, öğrencinin eğitim hayatının sonlanmasına bile neden olabilir.

Lider öğretmen, vizyonu olan ve eğitim kalitesini yükseltmeyi başarırken, öğrencinin ihtiyacını da gidermelidir. Okul sonunda evde dinlenme süresi, ara tatillerin doğru planlanarak değerlendirilmesi gibi. Öğrencilerin ihtiyaçlarını doğru karşılayan lider öğretmenle, tüm öğrenciler çalışmak ister. Veliler bu lider öğretmene fikir danışır. Ve bu lider öğretmen güven kazanarak, kabul görür.

Bir de şöyle düşünün; Lider bir öğretmen vizyon belirliyor. Bu vizyon eğitim kalitesini yükseltmek. Bunun için öğrencilerin ihtiyaçlarını ve bireysel farklılıkları önemsemeden görev dağılımı yapıyor. Ve başarı durumlarını değerlendirmeden konu anlatımına geçiyor. Ev ödevlerinde fazlaya kaçıyor. Ders saati haricinde öğrenciler ile irtibata geçmiyor. Tek odak noktası, vizyonu olan eğitim kalitesini yükseltmek için ders anlatıp, ödevlendirme yaparak başarılı olmalarını sağlamak.

Her ne kadar vizyonu güzel de olsa, tek başına vizyon belirlemek yeterli olmaz. Ve böyle bir öğretmenle kimse çalışmak istemez. Kimse fikir danışmaz. Ve maalesef böyle bir öğretmenin liderliği kabul görmez.

Son olarak hepsinden çok çok önemlisi, gerçek olmak ve kendiniz olmaktır.

Saygılarımla…