Saygıdeğer Öğretmenlerim,
Değişen yeni düzende bizden çok hızlı bir şekilde başarı sonuçları istenmektedir. Bunları hayata geçirirken zorlandığımız şeylerden bir kaçı sınıfımızdaki öğrencilerimize destek vermek, değer katmak veya kattığımız değeri görebilmektir.
Peki, sıra dışı olmanın tüm bunlarla nasıl bir ilgisi var?
Okul artık sadece yöneticiler tarafından yönetilen kurum olmaktan çıkmış durumda. Okul yöneticileri kurum veya sistem hakkında program yaparken veli beklentilerini, öğrenci başarı durumunu, öğretmenlerin ihtiyaçlarını, resmi yönetmeliklere uymayı ve bu gibi daha fazla durumu göz önünde bulundurmaktadırlar.
Tüm bu istek ve beklentilere doru şekilde karşılık verebilmek için sıra dışı düşünen bir lider öğretmene şiddetle ihtiyaç duyulmaktadır. Sıradan lider veya öğretmen olmak tüm bunlara baktığımızda yeterli gelmeyecektir.
Şimdi size bir soru soralım ve cevabını burada ufaktan tartışalım. “Bir okul kurumunun ortalama ömrü nedir?” 1900 yıllardan yakın zamana kadar bu sorunun cevabı 50 yıldı. Fakat günümüzde bu zaman en iyi okul kurumunu düşünürsek 18 yıla inmiş durumda. Bir okul kurumunun ömrünü sadece dört duvardan ibaret olarak düşünmeyin. Okul kurumu kemikleşmiş öğretmen kadrosu ile ömrünü belli eder. Her yıl değişen öğretmen ve yönetim departmanı ile beraber o kurum artık, yeni kurum sınıfına dahil olmuş olur.
Eskiden kurumların ömrü insanların ömründen daha uzundu. Dolayısıyla bu kurumda eğitim veren öğretmenler meslek hayatlarının çoğunu ya da tamamını bulundukları okulda tamamlarlardı.
Şimdi ilginç olan durum, bir okulda 5 yılını tamamlayan öğretmenler için kıdemli tanımının yapılıyor olması. Böyle olunca bir öğretmen deneyimini, donanımını, tecrübesini yenilemek ve güncellemek durumda kalıyor. Aksi takdirde yakaladığınız başarıyı, diğer kurumlarda devam ettirebilmeniz oldukça zor olacaktır.
İlginç olan diğer bir konu da kurumlar kendi içlerinde de hızla değişime geçmekteler. 1900`lü yılların başında açılan kurumların hikayelerinde sürdürülebilir olmak vardı. Bunun için sisteme ve itibara oldukça önem verilir, eğitim disiplinli sınıf ortamlarında gerçekleşirdi. Fakat bu durum içinde bulunduğumuz şu zamanlarda biraz değişmiş durumda. Böyle olunca farklı veli profilinde, aynı yaşta fakat farklı öğrenme seviyesinde olan öğrenciler tek sınıfta eğitim almaktalar.
Tüm bunların neticesinde yeni başladığımız ve kültürünü tam olarak bilmediğimiz kurumda, hiç tanımadığımız öğretmen arkadaşlarımızla, yeni tanıştığımız veli ve öğrenciler ile bir sınıfta buluşmuş ve bu durum neticesinde birçok risk ve sorun ortaya çıkmış oldu. Bunun için denge konusuna biraz dikkat etmeliyiz.
Başarı kimisi için sayı saymak, kimisi için okuyabilmek, kimisi için yazı yazabilmektir. Unutulmamalıdır ki, başarıya ulaşmanın ana motivasyon kaynağı, yine başarmaktır. Başarı başarıyı besler. Hiç başarı ile tanışmamış veya başarıyı kendisine uzak gören öğrencinin motivasyonu düşük olur. Sıra dışı lider öğretmen başarının olmadığı yerde yani ana motivasyonun olmadığı yerde sıra dışı düşünerek yeni bir motivasyon kaynağı oluşturur ve öğrenciyi başarı ile tanıştırır.
Gelin bu duruma bir örnek vererek daha güzel netleştirelim. Mesela; “Enerji kaybı olduğunda öğrenci enerjisini nasıl geri kazanabilir?” Sıra dışı lider öğretmen bu soruna sıradan yaklaşmaz. İlk önce öğrenciye “Hayatında ne değişti?” şeklinde soru yönelterek dersin haricinde bir sıkıntısı olup olmadığını öğrenir. Şayet bir sıkıntısı yoksa “Sağlık ile ilgili bir sıkıntın var mı?” “Arkadaşların ile ilgili bir sıkıntın var mı?” “Dersi anlama ile ilgili bir sıkıntın var mı?” gibi birçok farklı durum konusunda sıkıntısı olup olmadığını öğrenmeye çalışır.
Tüm sorulardan gelen cevaplardaki ipuçlarını yakalayarak enerji kaybının nedenini ve nasıl kazanılması gerektiğini bilir.
“Tüm bunlara gerek var mı?” demeyin. Tarihten önemli bir örnek ile konuyu daha güzel izah etmeye çalışalım. Mesela; 1453 yılında ne oldu? Hem İstanbul hem de dünya için çok değerli bir tarih. Öyle değil mi? İnanılmaz zorluklar ve mücadele karşısında Türkler, komutanı Fatih Sultan Mehmet Han ile beraber İstanbul`u fethetmiştir. Bu fetih sayesinde bir çağ kapanmış ve yeni bir çağ açılmıştır.
Fatih Sultan Mehmet Han fetih sırasında sıradan bir lider olmamıştır. Sıra dışı liderlik ederek, genç yaşına rağmen müthiş bir fetih gerçekleştirmiştir.
Peki, bunu nasıl yaptı?
Fatih Sultan Mehmet Han toplarla İstanbul`un surlarını dövdü. Sonra bunun yeterli olmayacağını anlayınca topları büyüttü. Yani gücünü artırmaya kalktı. Buda yeterli olmayınca sıra dışı yoldan ilerlemesi gerektiğini düşündü ve o muhteşem fikri hayata geçirdi. Evet, gemileri karadan Haliç`e yürüterek İstanbul`u fethetti. Ve sonuç olarak müthiş bir sıra dışı fetih hikayesi.
Aslında İstanbul`un fetih hikayesinin benzeri 1338 yılında Gazi Umur Paşa tarafından da gerçekleşmiştir. 1338 yılındaki Epir harekâtında İnebahtı Körfezi`ne geçebilmek için gemileri 10 kilometre karadan yürütmesiyle Fatih Sultan Mehmet Han`a ilham kaynağı olmuştur.
Herkesin gittiği yolda siz gidiyor fakat bir türlü istediğiniz başarıya ulaşamıyorsanız, demek sizin sıra dışı yoldan gitmeniz gerekiyor. Geçmişten gelen başarı hikayelerini okuyarak faydalanabilir ve denenmiş hikayelerin üzerine birçok şey ekleyerek kendi sıra dışı liderlik hikayelerinizi hayata geçirebilirsiniz.
Sıra dışı Lider öğretmen dediğimizde nereden başlamanız gerektiği konusunda belirsizlik yaşayabilirsiniz. Bunun için gelin şimdi sıra dışı liderliğe dair birkaç ipucu vererek bu sorunu çözüme kavuşturalım;
- İçsel Liderlik.
Bir öğretmen önce kendisine liderlik etmeli.
Sonra işine liderlik etmeli.
En son takımına yani öğrencilerine liderlik etmelidir.
Eskilerin bir lafı vardır, “Kendisine hayrı olmayanın, başkasına hayrı olmaz,” diye.
İçsel liderlik için size ufak bir sorumuz olacak. “Kendi gelişiminiz için neler yaparsınız?”
- İşinizi kendinize dert edinin.
Sıra dışı liderler işlerini kendilerine dert edinirler. En önemli özellikleri her daim “Daha iyisini nasıl yapabilirim,” diye düşünüyor olmalarıdır. Tüm bunları işi daha kolay, daha hızlı, daha pratik, çıktısı daha yüksek veya çok daha yeni şeyler yapabiliyor hale getirebilmek için yaparlar.
Bunun için her gün yeni şeyler öğrenmeye ve öğrendiklerini hayata geçirmeye gayret ederler.
- İyi olmak, yeterli gelmemeli.
Bugünün koşullarında iyi olmak sizi orta sırada tutar. İyi, bir bakıma durduğunuz, yeterli gördüğünüz andır. Etrafınızda size iyi olduğunuzu ifade eden sözler söylenebilir;
“Ne gereği var, iyi işte,”
“Öğrenciler iyi ya,”
“Veliler bir şey demedi, itiraz eden olmadı, iyi işte,”
İyi olmak tabi ki kötü bir şey değildir. Fakat herkesin yaptığını yaparak iyi olur, üzerine çok farklı şeyler ekleyerek daha iyi olursunuz. Sıra dışı lider öğretmen için iyi kavramı %80 ve üzeri olarak kabul edilmelidir.
- Kusursuz olmanıza gerek yok.
Bu şu demek oluyor; Sıra dışı lider olabilirsiniz. Ama mükemmel değilsinizdir. Sadece sıra dışı lider olmak için gerekli yeteneklere ve becerilere sahipsinizdir.
Mesela; ders anlatımınız gayet başarılıdır. Fakat sosyal etkinliklerde, öğrenciler ile oyun kurmada ve oynatmada zayıfsınızdır. O zaman oyun kurma işini öğrencilere bırakabilir ve onların kurduğu oyuna oyuncu olarak eşlik edebilirsiniz.
Önemli olan; zayıf yönlerinizi geliştirmek. Güçlü yönlerinizi ilerleterek fark oluşturmaktır.
- Algıları doğru yönetin.
Bu madde çok önemlidir. Çünkü oluşturduğunuz algı, gerçeğe dönüşür.
Vermek istediğimiz bilgiyi doğru aktarmak istiyorsak, doğru bir itibar kazanmalıyız. “Onlar ne düşünürse düşünsün,” demeyin. Mesela; sınıfta oluşturduğunuz algı yazılı notlarının yüksek olması ise öğrenciler için kopya çekerek bunu yapmak oldukça mümkündür. Fakat sınıfta oluşturduğunuz algı eğitim kalitesinin yüksek olması ise, öğrenciler bir konuyu anlamadan geçmek istemeyeceklerdir.
- Nerede olduğunuzu bilin.
Nerede olduğunuzu bilmek, nereden başlayacağınızı bilmektir. Bu çok değerli bir ipucudur. Çünkü fazla önemsenmez. Halbuki gelişim yolculuğu için nereden başlayacağınızı bilmeniz çok kritiktir.
Birçok yere giderken navigasyon kullanırız. Bu uygulamayı ilk indirdiğimizde bize bir soru sorar “Nerede olduğunuzu kullanabilir miyim?” diye. Neden? Çünkü bize bir yol haritası oluşturabilmesi için bizim nerede olduğumuzu bilmesi gerekmektedir.
- Hangi işten keyif aldığınızı bilin.
Keyif alarak yaptığınız her işte başarılı olma olasılığınız daha yüksektir. Burada en önemli olan şey yeni şeyler öğrenerek keyif almaya devam etmenizdir. Mesela; sizden tüm dosyalarınızı dijital üzerinden yapmanız istenilebilir. Şayet dijitale yabancı kalırsanız yeni sisteme ayak uydurmakta zorlanabilirsiniz. Çok keyif alarak yaptığınız öğretmenlikte zorlanmaya başlayabilirsiniz.
- Liderlikte çapraz eğitim.
Bildiğiniz şeyi daha çok ve hep yaparak sıra dışı lider olamazsınız. Yanına yeni şeylerde eklemelisiniz.
Mesleki olarak birçok alanda uzmanlık seviyesinde olamasa da kendimizi yetiştirmeliyiz. Çok hızlı koşabilirken, çok hızlı durabiliyor olmamızda önemlidir.
- Başarılarınıza başkalarını da dahil edin.
Çok güzel bir söz vardır;
Hızlı koşmak istiyorsan yalnız koş,
Uzun koşmak istiyorsan yanına başkalarını da al, beraber koş.
Sıra dışı liderlik yolculuğuna size olumlu katkı sağlayacak birilerini mutlaka yanınıza alın. Başarılı bir sınıf için sizin iyi bir öğretmen olmanız yetmez. Bu yolculuğa en başta öğrencilerinizi katmalısınız.
Eğitim çok uzun bir yoldur. Bu uzun yolda bize destek verecek veli, öğrenci ve kişilere ihtiyacımız vardır.
Bu başarı hikayesine herkesi dahil etmeye çalışırsak, daha keyifli bir eğitim yolculuğu gerçekleştirmiş oluruz.
Saygılarımla…
