Saygıdeğer Öğretmenlerim,
Tarih boyunca insanlar farklı sebepler doğrultusunda lidere ihtiyaç duymuştur. Bununla beraber yıllar boyunca öğretmenlerin söz ve davranışlarıyla topluma yön verdiklerini hepimiz görmüşüzdür. Yani öğretmen olarak bizler öğretmenin ötesinde toplumda birer rol-model alınan kişileriz. Öğretmenin etkisi sınıfın daha ötesinde, toplumun her alanında görülmektedir. Bugün birçok eğitim sektöründen bağımsız şirketler, çalışanlarına mesleki gelişim fırsatı tanımaktadır. Ve bu gelişimi sağlayabilmek için eğitim sahasındaki öğretmenlerden destek istemektedirler.
Lider öğretmen olabilmek için bizler, mesleki gelişimden önce karakter gelişimini güçlendirmeliyiz. Bu gelişimleri kazanabilmek için lider öğretmen, yeteneklerini geliştirmeye veya iyileştirmeye açık ve istekli olmalıdır. Kendi karakter gelişimini önemsemelidir. Özellikle okul geliştirme çalışmalarında öğretmenin, lider vasıfta olması gerekmektedir.
Liderlik tanımını genelde yöneticiler üzerinden duymaya alışmışızdır. Fakat sınıfın yöneticisi öğretmen olduğundan, okullarda bu tanımı öğretmenler üzerinden kullanılması oldukça isabetli olmuştur. Okullarda liderlik öğretim liderliği, eğitimsel lider veya öğretmen liderliği şeklinde farklı alanlara ayrılmaktadır. Yazımıza konu ettiğimiz liderlik, öğretmen liderliği yani lider öğretmendir.
Lider öğretmen; başarıyı ön planda tutarak sınıfta öğrenme iklimini oluşturan, sınıfa hâkim, gerekli kararları verebilme yeterliliğine sahip, sınıf odaklı öğrenci merkezli, ortak hedefleri tüm öğrencilerle paylaşarak hedefe ulaşılmasını sağlayan, gelişime destek veren, etkili iletişimi güçlü, çözüm odaklı, işbirlikçi kültür oluşturan, kullanılan uygulamaları geliştiren, olumlu öğrenme ortamı oluşturan, mümkün kılan, öğrenmeye karşı merak uyandıran öğretmendir. Sağlıklı öğretim ortamı için lider öğretmen olmak şarttır.
Lider öğretmen olabilmek için Yönetimsel Lider Metodundan yararlanılabilir. Ayrıca lider öğretmen vasfı kişiye, okulu ve öğrenciyi sahiplenme hissi kazandırır. Lider öğretmen gelişimde hep bir adım önde gitmeyi ister. Lider öğretmenlik sorunun en kısa sürede ve en az zararla giderilmesini, farklı fikirlerle çözüm sunulmasını ve tüm bunlar için zaman ayırarak kafa yorulmasını gerektirir.
Lider öğretmenin sergilediği davranışlar;
- Öğrenciler için pozitif anlamda rol-model olurlar. Rol alınan lider öğretmen öğrenci için önemlidir. Bunun için öğrencilerine söyledikleri sözler onlar için umut verici motivasyon kaynağıdır.
- Öğrencileri ile samimiyetle ilgilenirler. Öğrenci kişisel durumları ile ilgilenen öğretmenlerin derslerine karşı daha pozitif yaklaşırlar. Bunun için lider öğretmen, öğrencinin akademik başarıya ulaşmasında bireysel durumları da odak noktası olarak değerlendirir.
- Toplumdaki her kesimin saygısını ve güvenini kazanırlar. Lider öğretmen sadece okul ve sınıfta değil, toplumda da olumlu fark edilir ve yüksek değere sahip olurlar.
- Öğrenci gereksinimleri ile ilişkilendirilen öğrenme ortamı ve tarzı oluştururlar. Yaşları, zamanları, sınıfları ne kadar aynı olsa da her öğrencinin ihtiyaçları birbirinden çok farklıdır. Lider öğretmen sınıflarına girdiği öğrencileri değerlendirerek, onların ihtiyaç duyduğu gereksinim ve öğrenme tarzına göre müfredatı işler.
- Öğrencilerin amaçları ve hedefleri arasında bağ kurmalarını sağlarlar. Lider öğretmen öğrencisi için daha ilerisini düşünerek öğrencinin hedefi belirlemesine yardımcı olur. Öğrencinin kapasite ve yeteneklerinin farkına varmasını ve hangi yönde kendisini geliştirmesi ve iyileştirmesi gerektiğini göstermelidir. Bu farkındalık öğrencinin hangi alanda başarılı olacağını keşfetmesini sağlar.
- Öğretimin hem formal hem de in-formal süreçlerinde gerçekleşmesini sağlar. Eğitim sadece okulda değildir. Müfredatın ve okulun dışında öğrencinin sosyal ortam ve çevrede deneyimleyebileceği ve keşfedebileceği öğretim sürecidir.
- Eğitim-Öğretim çapında yapılan pedagojik çalışmalara destek verirler. Bu gerek öğrenci adına gerekse mesleki gelişim üzerinden öğretmen adına yapılan bir çalışma olsun farketmez. Bu minvalde yapılan tüm destekleyici ve geliştirici programlara katılım sağlarlar.
- Yaşanma ihtimali yüksek olan karmaşık ve sorunlu durumlar için idareden öğrenciye, hatta veliyi dahi bilinçlendirerek farkındalık oluşturur. Lider öretmen sorun yaşamadan önce ihtimal dahilindeki tüm problemleri çözmenin mesleki gereklilik olduğunu bilerek, yaşanmaması veya hızlı çözüme kavuşması için önlemler alır.
- İnovasyonu takip ederek, yeni fikirler üretirler. Lider öğretmenler başarı hedefine ulaşmada etraftan yardım ve destek beklemek yerine, yeni fikirler üreterek harekete geçerler.
- Statükoyu kabul etmezler. Statükoyu; değişime kapalı olarak mevcut düzenin bozulmasını ya da değişmesini istememe durumu, var olan durumu koruma olarak tanımlayabiliriz. Lider öğretmen şartların neye elverişli olup olmadığını sınar.
- Öğrencideki mevcut potansiyeli hemen fark ederler. Böylelikle öğrenciyle sağlıklı bir iletişim köprüsü kurmuş olurlar.
- Okul kültürüne uymada zorluk yaşayan öğrencilere uyum noktasında destek olurlar. Etnik köken, dil, din, ırk, coğrafya, sosyoekonomik durumundan dolayı farklı olan öğrencilerin farkına vararak, bu konuda iyileştirici çalışmalarla farktan doğan sorunları en aza indirebilmek adına harekete geçerler.
- Karmaşık durumları etkili şekilde organize ederler. Okulda yapılan ya da yapılacak gezi, toplantı, etkinlik gibi durumlarda kaos veya karmaşa yaşanmaması adına durumu etkili şekilde yöneterek başarıya ulaşırlar.
- Destek isteyeceği kişilerle iletişime geçerek sürecin parçasına dahil ederler. Bu durum velinin evde desteği veya yeteneklerini geliştirici veya iyileştirici destek kursları olabilir.
- Zamanı ve baskıyı oldukça başarılı yönetirler. Eğitimde belirlenen hedeflere ulaşabilmek için tüm imkanları ve zamanı iyi hesaplayarak idare ederler.
- Öğrencinin takdir ve başarıyı elde edebilmesi için fırsat tanırlar. Lider öğretmen başarıyı herkesle paylaşarak, öğrencinin başarısında onu takdir ederek motive eder, yeteneğini fark ederek öğrenciye iltifat ederek ödüllendirir.
- Yanlış giden durumlarda suçlu aramazlar. Bu oldukça önemlidir. Çünkü yaşanan aksilikler her ne kadar öngörülmeye çalışılsa da ya da tedbiri alınsa da, bir noktada bazen kaçınılmazdır. Lider öğretmen yanlışın kimde olduğu ile değil, çözümün nerede olduğu ile ilgilenir.
- Öğrencinin sınıfta aidiyet duygusunu yükseltmek için gayret gösterir. Lider öğretmen sınıfın dinamiğine hakimdir. Bu dinamiği pozitif anlamda korumak adına öğrencilerin aidiyet sıkıntılarını ortadan kaldırmak için gayret sarf ederler.
Bu sıraladığımız tüm özellikler öğrenme ve öğretme ortamını kolaylaştırmak, başarı kültürünü desteklemek için oldukça önemlidir. Zaten sayılan tüm bu özellikler üzerinden uzman olmaya gerek yok. Yeterli düzeyde bu özelliklere sahip olabilmek ya da sahip olunan özellikleri geliştirmeye çalışmak yeterlidir.
Saygılarımla.
