Saygıdeğer Öğretmenlerim,
Yazımı okumaya başlamadan önce sizden ufak bir ricam olacak. Bunu, yazımdan önce paylaşmamın nedeni, yazıyı okurken bu isteğimi düşünerek okumanız. Ricam şu ki, yazıyı okurken sınıfınızdaki velilerinizi düşünerek okumanız. Önyargıdan uzak, yapıcı bir şekilde, kendilerini anlayarak velilerinizi gözden geçirmeniz. Yazıyı okumayı bitirdikten sonra, not defterinize yeni bir sayfa açıp, velilerinizin size yönlendirdiği soru ve ricalarını, isimleri ile not almanızı istiyoruz. Bu sorular ve ricaları gözden geçirmeniz, velilerinizin sizden ne istediğini bulabilmenizde size büyük katkı sağlayacaktır. Velilerinizin isteklerini bulduğunuzda, çözüm için gerekli ip uçlarını zaten bulmuş olacaksınız.
Şimdiden keyifli okumalar, iyi çalışmalar.
Okul, eğitim-öğretim faaliyetlerinin gerçekleştiği kurum olmanın yanı sıra, imkanların zenginleştirilmesi ile öğlen yemekleri, aylık geziler, kulüpler gibi hizmetleri de sunar seviyeye ulaşmıştır. Bu nedenle eğitim sektörünün bir kolu, hizmet sektörüne kaymış bulunmaktadır. Bu da öğretmenler olarak bizlere öğretmek işinin yanında, daha fazla sorumluluklar getirdi. Velilerin bizden beklentisinin yüksek olması ile öğretmenler olarak ne yapacağımız konusunda biraz karmaşaya düşmüş olduk. Okul öncesi için öz bakım becerilerini tam olarak kazanamayan öğrencilerimize yardımcı olmak, ilkokul için öğlen yemeğini yemeyen veya beslenmesini bitirmeyen öğrencilerin takip edilip, günlük veli ile paylaşılmak istenmesi, gün içinde yapılan sınavların aynı günün sonunda notlarının açıklanmasının istenmesi, yapılan gezilerden kare kare fotoğraf istenmesi gibi.
Önceki yazımızda sınırlarımızı belirlerken, kendi sorumluluklarımızı da dile getirmiştik. Fakat gelen yenilikler sorumluluk alanımızı genişletti. Genişleyen sorumluluk alanımızda yapacağımız en doğru adım, ne yapacağımızı bilmektir. Bunu öğrenmenin en kolay yolu, sormak veya gelen sorulardaki ip uçlarını takip etmektir. Velilerimizin bizden ne istediğini bilirsek, sorunu bulmuş olarak, çözüme doğru yol alacağımızı umuyoruz.
Velilerimiz ile ilk defa tanıştığımızda, karşılıklı görüşmede velinin bize yönlendirdiği sorular, hatta soruların sırası bile velinin önceliklerine göre gelir. Genelleme yapmak gerekirse, velilerimiz ilk önce sınıftaki öğrencilerin yaş ve eğitim ortalamasını, dönem içerisinde yapılması hedeflenen eğitim programını, yemek listesini, ihtiyaç listesini sorarlar. Az da olsa ilk önceliği farklı olan velilerimiz olacaktır tabi ki, burada genel bir yaklaşım ile izah etmeye çalışacağız.
“Veliler Ne İster?” sorusunun cevabını öncelik sırasına göre vermeye başlayalım.
Veli, anlaşılmak ister,
Bütün sorunların, tartışmaların, hayal kırıklıklarının nedeni ya anlaşılamamak ya da yanlış anlaşılmaktan kaynaklanıyordur. Alaycı bakışlar, isteklerin hafife alınması, gereksiz görülmesi gibi olumsuz yaklaşımlar, kazanılan güvenin hızlıca kaybedilmesini sağlar.
Velinin anlaşıldığından emin olabilmesi için, görüşme yaptığımızda aktif dinleyici olarak dinlemeliyiz. Gün içerisinde belki yirminci veli görüşmesini gerçekleştiriyoruzdur. Fakat velinin bizim ile ilk görüşmesidir. Veli kendisindeki heyecanın aynısını bizde de görmek ister. Bunun için görüşme esnasında not defterimize ufak notlar alabilir, kendisini dinlediğimizi ve anladığımızı ifade eden “sizi anlıyorum, haklısınız, sizin bu konuda düşüncenizi öğrenmek isterim, müsaadenizle bu konu hakkında ufak bir bilgi paylaşmak isterim,” söylemlerini kullanabiliriz. Kaygılarının önemsiz olduğunu söylemek, eleştirmek veya suçlamak, veliyi anlamadığımızın işaretidir. “Bu konu hakkında yanlış düşünüyorsunuz, siz öyle düşünüyor olabilirsiniz,” gibi söylemler, olumsuz yaklaşıma örnek olabilir.
Veli, çocuğuna verilecek olan eğitimden emin olmak ister,
Velinin, öğretmen olarak bizim eğitim verme noktasında yeterli olduğumuza kanaat getirmesi gerekir. Her velinin aklında dönem başında, “öğretmenin vereceği eğitim, çocuğuma yeterli olacak mı? Çocuğumun takviye eğitim ile destek alması gerekir mi?” şeklinde kaygıları vardır. Hatta bu durumu kızıştıran en büyük etken, bir araya gelen annelerin çocuklarını, diğer çocuklar ile karşılaştırması olur. Bir ortamda buluşan farklı okulun velileri; “sizin öğretmen sayılara geçti mi? Siz hangi harftesiniz? Sizin okulun yemekleri nasıl? Okul yeteri kadar kültür gezisi yapıyor mu?” şeklinde birbirlerine soru sorarak aslında kendi durumlarını yoklarlar. Bu sorular karşısında eksiye düşen veli, soluğu yarın sabah okulda alır.
Bu konuda atacağımız ilk adım, doğru zamanda planlanmış ilk veli toplantısında, dönem içi belirlediğimiz eğitim planından velimizi bilgilendirmek olmalıdır. Bilgilendirmeyi ne kadar doyurucu yaparsak, kaygılı veliyi o kadar rahatlatmış oluruz. Bunun ile beraber gelişen yeniliklerden ve değişen sistemden bahsetmemiz, veliler tarafından gündemi de takip ettiğimizin anlaşılmasını sağlayacaktır. “Çocuğum doğru eğitim alıyor mu?” sorusunun cevabını alan veli, mutlu velidir.
Veli, kendi çocuğunun fark edilmesini ister,
Her veli kendi çocuğunun sevilmesini, önemsenmesini, fark edilmesini ister. Bu anneliğin doğasından gelen bir yaklaşımdır. Biraz bencil gibi görünebilir. Fakat çocuğun gece kalkıp üstünü örten, ne zaman acıkacağını bilen, ağlamadaki ses tonundan bile niçin ağladığını anlayan sadece annelerdir. Çocuklarının geleceği hakkında kaygı duyan anneler, sizin ile görüştüklerinde, daha kendileri sormadan bunu sizden duymak isteyeceklerdir. Okul ziyaretinde bulunan veli bu beklentisini de görmek isteyecektir.
Biz bu noktada velilerimizi anlamalıyız. Çünkü eğitim konusunda en çok desteği, hassas olan velilerimizden alırız. O zaman yapacağımız yaklaşım, velilerimizi gördüğümüz zaman güler yüzümüz ile selam verip, hâl hatır sorduktan sonra öğrencimiz ile aramızda geçen bir diyalogdan veya yaşadığımız olaydan bahsederek veliye, öğrencimizi fark ettiğimizi ve önemsediğimizi dile getirmemiz olmalıdır. Mesela; dün dersimizde sorduğum soruyu hemen bildi veya sorduğum soruyu biraz düşündü ama pes etmedi ve cevabı kendi buldu, diye bize soru gelmeden söylememiz, veliyi mutlu edecektir.
Veli, kendisine verilen vaatlerin yerine geldiğini görmek ister,
Okul tanıtımında veya kayıt esnasında, ayakları yere basan, yerine getirebileceğimiz vaatlerde bulunmamız çok önemli. Üst seviye dil eğitimi verdiğini beyan eden bir öğretmen, dil eğitimine haftada 2 saat ayırmamalıdır. İlkokulda daha 2. Sınıfta çarpım tablosunu ezberletme garantisi ile çevre okulların üstünde eğitim verdiğini beyan eden öğretmen, 3. Sınıf müfredatını 2. Sınıfa eklememelidir. Vaatlerin yüksek olmasından kaynaklı, beklentisi yüksek olan veli karşılık bulamadığında, şikâyet eden veli olarak karşımıza gelecektir.
Bu durum aynı ticari kaygısı olan firmaların, sunduğu reklamlar gibidir. Bir içecek reklamından örnek verelim. Sıcak bir yaz günü öğlen sıcağında içilen içeceğin, kutuplardaki serinlik etkisi vermesi sizce de abartı değil mi? Olaya gerçekçi yaklaşan reklamlardan biri, gazlı siyah içecekte dünyanın öncü markasından biri olan firmanın reklamlarında, değerlerimize uzak olduğu halde özellikle değerlerimiz üzerinden tüketiciyi etkilemeye çalıştığını görmüşüzdür. Çünkü firma tüketicinin ne istediğini biliyor ve o kanaldan ilerliyor.
Veli, ayrımcılık yapılmamasını ister,
Veliler arasında kıyaslama çok yaşanılan bir durumdur. Öğretmen olarak bir velimize selam verip geçersek, arkasından gelen velimize selam verip hatırını sorarsak, velide kendisine ayrımcılık yapıldığı hissi oluşacaktır. Konu bizim hiç aklımızda olmayan, statü farkı veya iş hayatındaki yetkinlik derecesine göre ayrımcılık yapıldığı şeklinde uzayabilir. Ya da velimiz ile bireysel görüşmede, “bu durum aramızda kalsın,” şeklinde diyalog gerçekleşmiş ise, şundan emin olun ki, bu durum asla aranızda kalmaz. Sonrasında bu veli, diğer veliler ile görüştüğünde “Hanımlar öğretmen aramızda kalsın dedi, ama ben sizin de haberiniz olsun istedim,” diyerek, öğretmenin kendisini daha yakın hissettiğini ima edercesine mevzuyu aktarabileceğini öngörmeliyiz. Bu duruma zemin hazırlayacak her türlü söylem, ima, tavır ve yaklaşımdan uzak durmalıyız.
Veli, kendini değerli ve özel hissetmek ister,
Buna örnek bir kıyaslama ile açıklık getirmek isteriz. Bir hastaneye gittik, danışmadaki personel bizi öyle bir karşıladı ki, biz kendimizi çok özel hissettik. Doktorun odasına girdiğimizde bizi ayakta karşıladığını ve e-sağlık sistemine girerek bizim hakkımızda toplanan verileri bizim ile istişare ettiğini gördük. Kendimizi nasıl hissederiz? Belki ufak bir baş ağrısı ile gittiğimiz randevumuzdan daha ilaç almadan ağrımızın geçtiğini fark ederek, mutlu ayrılırız.
Bizim de okuldaki velilerimize karşı sunacağımız ilgi, alaka bu denli hoş olmalıdır. Okulda hizmet veren biz, hizmet bekleyen velilerimizdir. Aynı ilgi ve alaka ile karşılanan velilerimiz ile hiçbir zaman sorun yaşanmayacağını ümit ediyoruz. Çünkü veli sizin kendisi ile aynı tarafta olduğunuzu hissetmiş olacaktır.
Veli, talep ve isteklerinin önemsendiğini görmek ister,
Okula bir talep veya öneri ile gelen veli, bunun değerlendirilmesini en hızlı şekilde görmek ister. Özellikle bilişim çağında her şeyin hızlı yaşanmasından kaynaklı olarak, beklemek/bekletilmek şikayet nedenlerinin başında yer almaktadır. Velinin önerisi değer niteliği taşıyorsa, mutlaka değerlendirilmeli, en kısa sürede geri dönüşü yapılmalıdır. Eğitimde bize dirsek temasıyla destek verdiği için veliye, teşekkür edilmelidir. Yapılan önerinin veya talebin veliyi ikna edilerek vazgeçirilmeye çalışılması, geçiştirilmesi veliyi kaybetmemiz için yeterli bir sebeptir.
Tüm bu hassasiyetlere dikkat edilip okuldan uğurlanarak ayrılan veli, mutlu velidir. Peki mutsuz veli kimdir? Mutsuz veli, hayal kırıklığı yaşadığı için ikna olmayan, bu durumu da 23 yıl unutmayıp, 120 yerde anlatan velidir. Durumun bu seviyeye gelmesine asla izin vermemeliyiz. Kazanılan her veli, kazanılan bir öğrenci demektir. Konuyu şu söz ile bitirmek isterim;
Sakın bir çiviyi küçümseme…
Bir çivi, bir nalı
Nal, bir atı
At, bir komutanı
Komutan, bir orduyu
Ordu, koca bir ülkeyi kurtarır.
Saygılarımla.
